Pastoorswetering
Recent kreeg ik de kans om een voor mij relatief onbekend stukje natuur in Oegstgeest te ontdekken. Mijn verhaal in de Oegstgeester Courant van afgelopen februari over de historische wateren in Haaswijk, was aanleiding voor Cees Kimmel en Rob Proeme om mij te benaderen. Deze twee gepensioneerde buurmannen vroegen zich af of ik weleens gehoord had van een andere waterweg die wellicht net zo oud, zo niet ouder zou zijn. En of het misschien een idee was om deze onder de aandacht te brengen? Mijn nieuwsgierigheid was gewekt. Een paar weken later vertellen mijn gesprekspartners enthousiast over de Pastoorswetering of Pastoorswatering. Landschapskaarten, plattegronden en foto’s van deze blauwe parel, gelegen aan de westkant van Oegstgeest, komen tevoorschijn. Het leidt tot verrassende ontdekkingen.
De Pastoorswetering is een twee kilometerlange kreek die via een sluis uitmondt in het Oegstgeesterkanaal. De watering staat al ingetekend op de kaarten van begin 17de eeuw maar de oorsprong gaat nog veel verder terug. Freek Lugt schrijft in zijn boek Het goed van Oegstgeest dat van de Pastoorswetering ‘het vermoeden bestaat dat deze in of bij het Merovingische rivierdorp in Nieuw-Rhijngeest de Rijn moet hebben bereikt’. Dus al in de vijfde eeuw na Christus. De Merovingen kwamen op na het uiteenvallen van het Romeinse rijk en veroverden grote delen van Nederland, waaronder het gebied dat nu Oegstgeest heet. Het dorp bestond toen slechts uit een paar boerderijen en niet te vergeten het kerkje van Kerkwerve, gebouwd op een terp waar de Pastoorswetering om heen kronkelde. Dat kerkje noemen we nu het Groene Kerkje. De eeuwen verstreken en de omgeving van de Pastoorswetering veranderde ingrijpend.
Verschillende artikelen zijn in de loop der jaren verschenen over de Pastoorswetering waaronder ‘Pastoorswetering, een idyllische historische kreek’ van Charles Arps in Over Oegstgeest van november 2010. Naast de historische context uit de auteur aan het slot van het artikel zijn zorgen over ‘dat het merendeel van de Oegstgeestenaren geen weet heeft van de bijzondere landschappelijke en historische achtergronden van deze omgeving’. Cees Kimmel en Rob Proeme delen dezelfde mening. ‘Het is jammer dat dit mooie stukje Oegstgeest ongezien blijft. Het heeft zo’n prachtige geschiedenis maar los daarvan is er enorm veel biodiversiteit in en langs het water. Neem nou de Watercypressen aan de Willibrordlaan of de vele vogels in dit gebied. Hier vind je bijvoorbeeld de groene specht’, aldus Cees Kimmel. ‘Het probleem is dat de watergang niet toegankelijk is. Het water is op veel plekken aan het zicht onttrokken door begroeiing en je kunt slechts een klein deel van de Pastoorswetering zien en er langs wandelen. Het zou zo mooi zijn als dat in de toekomst wel weer kan’, vult Rob Proeme aan.
De missie van deze bevlogen Oegstgeestenaren is helder: de Pastoorswetering in ere herstellen en toegankelijk maken voor wandelaars. Het creëren van een wandelpad past volgens hen heel goed in de Omgevingsvisie van de gemeente. Daarin staat dat er belang wordt gehecht aan herstel van watergangen en dat het versterken van de relatie met de woonbuurten en recreatie c.q. wandelroutes een belangrijke rol speelt. Zeker nu op termijn de bouw van woningen aan de Almondeweg(hoeve) start. Het terrein van de Almondehoeve grenst aan de Pastoorswetering.
De ruimtelijke ordeningsprocedure van dit woningbouwplan start spoedig met de inspraak van omwonenden. ‘Het zou fantastisch zijn als er tegelijk met de woningbouw een wandelpad komt naast de Pastoorswetering en dat deze verder wordt doorgetrokken. Deze aanbeveling hebben we reeds gedaan bij de inspraakronde voor bewoners die de gemeente organiseerde voor de nieuwe Omgevingsvisie. De gemeente heeft de ambitie nu in hun startnotitie aan de buurt en de gemeenteraad meegenomen. Er liggen dus kansen’, vertelt Cees Kimmel.
Aan het enthousiasme van mijn gesprekspartners zal het niet liggen. ‘Het allermooiste zou zijn als er een speciaal Ommetje Pastoorswetering komt of een aansluiting met de Landgoederenzone tot aan het Groene Kerkje en dan verder richting de Klinkenbergerplas. Daarvoor is het belangrijk dat zoveel mogelijk betrokkenen net zo enthousiast worden als wij over de nut en noodzaak om de Pastoorswetering in ere te herstellen. Dat verdient deze historische watergang’, sluiten de heren af. Daar valt niets meer aan toe te voegen. Hopelijk kan dit bijzondere verhaal een bijzondere rol spelen in de realisatie van deze ambitie.
Dit artikel is gepubliceerd in de Oegstgeester Courant (september 2023).